دریافت نفقه از حقوق مالی زن است و قانونگذار برای پرداخت آن ضمانت اجرایی حقوقی و کیفری تعیین کرده است. یعنی زن می‌تواند با مراجعه به محاکم قضایی و صدور اجرائیه علیه همسر خود، او را ملزم به پرداخت نفقه کند. در صورتی که این اقدام هم موثر نباشد و مرد همچنان از پرداخت نفقه امتناع کند، زن می‌تواند درخواست طلاق از طریق نفقه خود را با مشورت یک وکیل طلاق در مشهد ثبت کند. این مطلب راهنمای کاملی درباره طلاق به واسطه عدم پرداخت نفقه است.
نفقه چیست؟
پیش از آنکه به بررسی طلاق از طریق نفقه بپردازیم لازم است بدانیم نفقه چیست و تحت چه شرایطی زن می‌تواند درخواست نفقه کند. بر اساس ماده 1107 قانون مدنی، تمام نیازهای اقتصادی زن شامل مسکن، پوشاک، تغذیه، اثاثیه منزل و هزینه‌های درمان که متعارف و متناسب با شان و وضعیت زن باشد نفقه نامیده می‌شود. حتی در صورتی که زن به واسطه بیماری یا عادت نیاز به خادم داشته باشد، مرد موظف است شرایط مورد نیاز را فراهم کند. باید بدانید که میزان پرداخت نفقه ثابت نبوده و براساس شان زن تعیین می‌شود که فاکتورهای مختلفی دارد و برای اطلاع از میزان آن باید از این مسئله اطلاع پیدا کنید که کارشناسی نفقه چگونه انجام می‌شود.
نفقه در دوران عقد
اما مسئله بااهمیت این است که آیا در دوران عقد هم زن حق دریافت نفقه و طلاق از طریق نفقه را دارد یا خیر.
واقعیت این است که نفقه زن قبل از نزدیکی بین زن و شوهر به این بستگی دارد که زمانی برای عروسی مشخص شده باشد یا نه. در صورتی که تاریخ شروع زندگی مشترک زن و شوهر مشخص شده باشد و رابطه جنسی بین آن‌اه برقرار نشده باشد، زن حق دریافت نفقه و طلاق از طریق نفقه ندارد.
اما وقتی بعد از جاری شدن عقد، مرد بی‌دلیل زن را رها کند و برنامه‌ای برای شروع زندگی نداشته باشد، زن می‌تواند درخواست نفقه کند.
تاثیر حق حبس بر دریافت نفقه
البته درصورتی که زن از حق حبس استفاده کند، شرایط کمی متفاوت است. یعنی بر اساس ماده 1085 قانون مدنی زن تا زمانی که با شوهر رابطه جنسی برقرار نکرده، این اختیار را دارد تمکین از شوهر را به دریافت مهریه ولو به صورت قسطی منوط کند. در این زمینه هم قانون آینده نگری هایی داشته و حکم نپرداختن اقساط مهریه را تعیین کرده تا هیچ حقی از زن ضایع نشود. البته حق حبس، زن را از دریافت نفقه محروم نمی‌کند.
این نکته را هم در نظر داشته باشید، مدت زمانی‌که زن در خانه شوهر زندگی می‌کند، نمی‌تواند درخواست نفقه کند. مگر اینکه زن ثابت کند طی این مدت مخارج منزل یا اجاره ملک بر عهده زن بوده است.
قاعدتا زن می‌تواند بر علیه مردی که این حقوق را تامین نمی‌کند، دادخواست تنظیم کند و حق خود را مطالبه کند. اما سوال اصلی این است که طلاق از طریق نفقه امکان‌پذیر است یا زن چنین حقی ندارد.
ضمانت اجرایی پرداخت نفقه
شرایطی که موجب طلاق از طریق نفقه می‌شود شامل موارد زیر است.
- نپرداختن نفقه به مدت 6 ماه
یکی از شروط ضمن عقد این است که در صورت عدم پرداخت نفقه از سوی مرد به مدت 6 ماه و نبود امکان برای ملزم کردن او به پرداخت نفقه، زن می‌تواند وکیل مرد برای طلاق شود. یعنی زنی که شوهرش 6 ماه از پرداخت نفقه امتناع کرده و به رای دادگاه برای الزام در پرداخت نفقه هم توجه نکرده، می‌تواند تقاضای طلاق از طریق نفقه کند.
حتی در مواردی که مرد از پرداخت نفقه عاجز است و استطاعت مالی پرداخت آن را ندارد، زن می‌تواند به دلیل عدم دریافت نفقه، دادخواستی برای طلاق تنظیم کند. با طی شدن روال قانونی اثبات ترک انفاق، دادگاه حکم عدم پرداخت نفقه می‌دهد و زن می‌تواند به دلیل ارتباط نفقه و طلاق از او جدا شود.
پس از جدایی نیز در صورتی که زوجین فرزند مشترکی داشته و زوجه حضانت فرزندان را برعهده بگیرد، می‌تواند برای دریافت نفقه فرزندان بعد از طلاق دادخواست ثبت نماید.
- عدم اثبات دلایل نپرداختن نفقه
یکی دیگر از شرایطی که به زن امکان گرفتن طلاق از طریق نفقه را می‌دهد، عدم اثبات دلایل نپرداختن نفقه است. یعنی در صورتی که مرد دلایل محکمه پسندی برای نپرداختن نفقه در دادگاه اعلام نکند، دادگاه این حق را دارد که رای را به نفع زن صادر کند.
به این نکته هم توجه داشته باشید که مهریه زن جزو حقوق ممتازه است و بر سایر بدهی‌های و حقوق مالی مرد ارجحیت دارد. یعنی اگر مردی ورشکسته شود در بین لیست بدهی‌های او، پرداخت نفقه زن واجب‌تر است. حتی در صورتی که مرد از دنیا برود هم حق نفقه همسر او بر سایر بدهی‌های اولویت دارد و ورثه موظف هستند اول بدهی نفقه را تسویه کنند.
شرایط اثبات جرم ترک نفقه
عدم پرداخت نفقه برای مرد جرم محسوب می‌شود. اما شرایطی برای مجرم شمردن مرد وجود دارد که شامل موارد زیر است.
- استطاعت مالی مرد
اولین شرط برای ملزم شدن مرد به پرداخت نفقه این است که استطاعت مالی داشته باشد. در صورتی که مرد وضعیت مالی و درآمدی مناسبی داشته باشد و زن از او تمکین کرده باشد، اما از پرداخت نفقه به زن خودداری کند، مجرم شناخته می‌شود و به زن امکان گرفتن طلاق از طریق نفقه را می‌دهد.
- تمکین زن
یکی دیگر از شرایطی که برای مجرم شناختن مرد و طلاق از طریق نفقه مورد توجه قرار می‌گیرد، تمکین زن است. در صورتی که مرد ثابت کند زن از او تمکین نمی‌کند، حتی اگر وضعیت اقتصادی مناسبی داشته باشد ملزم به پرداخت نفقه نیست. اما اگر زن از مرد تمکین عام و خاص داشته باشد و همسرش نقفه پرداخت نکند، مجرم است.
البته در صورتی که مرد با استفاده از راه های اثبات عدم تمکین، این مسئله را به دادگاه اعلام کرد؛ اما دلیل عدم تمکین زن، وجود خطر جانی در زندگی با مرد مثل ابتلا به بیماری مقاربتی یا وجود خطر شرافتی باشد دادگاه زن را مجبور به تمکین نمی‌کند. پس مرد با وجود عدم تمکین زن ملزم است به او نفقه بدهد، در غیر این‌صورت زن می‌تواند طلاق بگیرد.
برای مطالبه نفقه باید به کدام مرجع قضایی مراجعه کنیم؟
برای گرفتن نقفه یا طلاق از طریق نفقه باید بدانیم به کدام مرجع قانونی مراجعه کنیم. مطابق وجه حقوقی نفقه با در نظر گرفتن میزان آن، باید دادخواست را به شورای حل اختلاف یا دادگاه ارائه نماییم.
- در صورتی که حق نفقه زن کمتر از 20 میلیون تومان باشد، باید برای مطالبه آن به شورای حل اختلاف مراجعه کند.
- اگر میزان نفقه بیشتر از 20 میلیون تومان باشد، تقاضای دریافت نفقه باید از طریق دادگاه خانواده پیگیری شود.
جمع‌بندی
مرد به دلیل نداشتن استطاعت مالی نمی‌تواند از پرداخت نفقه امتناع کند و زن این حق را دارد که بعد از شکایت حقوقی ترک انفاق مرد را اثبات کند و با گرفتن اجرائیه درخواست طلاق کند. در این مطلب سعی کردیم شرایط طلاق از طریق نفقه را به طور کامل توضیح دهیم. امیدواریم این اطلاعات راهنمای مناسبی برای شما باشد.
