ما در این مقاله قصد داریم به توضیح مفهوم تمکین پرداخته و ببینیم تمکین چیست و عدم تمکین زن و مرد به چه معناست. پس از آن نیز می‌خواهیم موارد عدم تمکین را بررسی نماییم و توضیح دهیم که زن در چه مواردی مجاز به عدم تمکین می‌باشد. مورد مهم دیگری که درباره تمکین وجود داشته و ما در این مقاله به آن خواهیم پرداخت، الزام به تمکین است.
تمکین چیست؟
اطاعت و پیروی را می‌توان مفهوم تمکین دانست که به دو نوع خاص و عام تقسیم میشود و ما در ادامه هرکدام از آن‌ها را توضیح خواهیم داد. اما پیش از آن باید بدانید که با توجه به قانون مدنی موجود در ایران، پس از جاری شدن عقد نکاح زن و مرد نسبت به هم وظایفی را دارند که مکلف به انجام آن هستند.
عبارت تمکین مختص خانم‌ها نیست اما بیشتر در مورد آن‌ها به کار می‌رود. دلیل این امر هم رئیس خانواده دانستن مرد در قانون است. به همین منظور زن وظیفه دارد که از شوهر خود اطاعت نماید.
در صورت خودداری زن از اوامر متعارف همسر، عدم تمکین صورت می‌گیرد و زن را ناشزه می‌خوانند. در برابر هم مرد مکلف به پرداخت نفقه خواهد بود.
تمکین عام چیست؟
انجام وظایف زوجین نسبت به همدیگر را تمکین عام می‌گویند. البته این انجام وظایف باید متعارف باشد.
تمکین خاص چیست؟
برقراری رابطه جنسی به صورت متعارف وظیفه‌ای است که بر عهده هر کدام از زوجین قرار دارد. زن و شوهر در مقابل هم وظیفه دارند که رابطه جنسی متعارف باهم برقرار نمایند. در صورتی که مرد دچار مشکلات جنسی باشد، شما می‌توانید با اطلاع از شرایط فسخ نکاح به علت ناتوانی جنسی مرد اقدام به جدایی کنید و مراحل دشوار طلاق را در پیش نگیرید.
عدم تمکین یعنی چه؟
نشوز یا عدم تمکین در صورتی است که زن وظایف خودش را انجام ندهد و صفت ناشزه به همچین زنی نسبت داده میشود. در صورتی که عدم تمکین از جانب هم زن و هم مرد باشد، شقاق گفته میشود.
ضمانت اجرای عدم تمکین
ضمانت اجرای عدم تمکین، عدم تعلق گرفتن نفقه به زن ناشزه است. در ماده 1108 قانون مدنی آمده است که اگر زن بدون مانع مشروع از ادا وظیفه زوجیت امتناع ورزد، نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.
بنابراین اگر زنی با عذر موجه وظایف خود را در قبال شوهرش انجام ندهد، نفقه به او تعلق خواهد گرفت. برای اثبات دلایل موجه عدم تمکین بهتر است که با یک وکیل طلاق در مشهد صحبت کنید و از او جهت یافتن بهترین راه اثبات دلایلتان کمک بخواهید.
ضمانت اجرای عدم تمکین برای مردان هم وجود دارد. به این صورت که اگر مرد همسر خود را تمکین نکند، زن می‌تواند اقدام به طلاق از او نماید و یا اینکه الزام به تمکین را از دادگاه درخواست کند.
الزام به تمکین یعنی چه؟
اگر بخواهیم بگوییم که الزام به تمکین یعنی چه باید بگوییم که در صورت خودداری زوجین از تمکین هم، دادگاه به صورت قانونی رای الزام به تمکین صادر نموده و فرد را ملزم به انجام وظایف خود در زندگی زناشویی می‌کند.
در صورتی که ثبت دادخواست تمکین از سوی یکی از زوجین انجام شود و دادگاه دلایل عدم تمکین زن و مرد را موجه نداند، حکم الزام به تمکین صادر می‌نماید.
به سبب این حکم اگر زن منزل مشترک را ترک کرده باشد، باید به خانه برگشته و از اوامر شوهر خود اطاعت نماید و وظایف زناشویی خود را انجام دهد. مرد هم در صورت عدم تمکین زن، پس از صدور حکم الزام به تمکین باید تمکین خاص را انجام داده و اقدام به پرداخت نفقه زن کند.
باید توجه داشته باشید که الزام به تمکین طرفین ازدواج را مجبور به تمکین نمی‌کند. زور کردن زن و مرد به انجام هر کاری معنای آزادی فردی را زیر سوال می‌برد و ممکن نیست.
بنابراین در صورتی که مرد از تمکین خودداری کند، زن می‌تواند دادخواست طلاق صادر نماید و در صورتی که زن از تمکین همسر خود خودداری نماید، مرد می‌تواند با داشتن حکم نشوز از دادگاه دادخواست حکم ازدواج مجدد نماید. در این شرایط می‌توانید با سعیده فرهادی به عنوان یک وکیل مجرب در زمینه طلاق توافقی مشورت کنید و اقدام به جدایی توافقی کنید.
تمکین شامل چه مواردی میشود؟
همانطور که گفتیم تمکین به معنی برقراری رابطه زناشویی، حسن معاشرت و حسن اخلاق است. در ادامه می‌خواهیم به مواردی که شامل تمکین می‌شوند اشاره نماییم.
- خودداری از نزدیکی زن با شوهر خود بدون عذر موجه
- سرپیچی از دستورات مرد به عنوان رئیس خانواده
- عدم همکاری زن با شوهر در تربیت فرزندان
- ترک منزل مرد توسط زن
- اشتغال به شغلی مخالف منافع خانواده
عدم تمکین در صورتی که با عذر موجه انجام شود، مشمول حکم الزام به تمکین نمی‌شود و برای طرفین ازدواج مجاز است. به عنوان مثال در صورتی که اطاعت زن از دستورات شوهر موجب قرار گرفتن او در خطر جانی و مالی شود و یا حیثیت زن را زیر سوال ببرد، عدم تمکین مجاز و موجه خواهد بود و زن می‌تواند با استناد به این موارد اقدام به دریافت حکم طلاق عسر و حرج کند. در ادامه بیشتر به این موارد خواهیم پرداخت.
موارد موجه عدم تمکین زن
همانطور که گفتیم تمکین یکی از ضروریات ازدواج بوده و عدم تمکین بدون دلیل موجه پذیرفته نخواهد بود. اما ما در ادامه به موارد موجه عدم تمکین زن اشاره خواهیم داشت. در صورتی که زن با دلیل موجه از تمکین خودداری نماید، مستحق نفقه خواهد بود و می‌تواند در صورت عدم دریافت آن به دادگاه مراجعه و دادگاه پس از انجام کارشناسی نفقه، مرد را ملزم به پرداخت نفقه زن کند.
- امتناع زن از برقراری رابطه زناشویی در صورت داشتن عذر شرعی (عادت ماهیانه) از موارد موجه عدم تمکین به حساب می‌آید.
- ابتلا مرد به بیماری‌های مقاربتی به زن حق عدم تمکین را می‌دهد و از موارد موجه آن به حساب می‌آید.
- در صورتی که حضور زن در منزل شوهر موجب قرار گرفتن او در شرایط خطر جانی و حیثیتی شود، زن مجاز به عدم تمکین است.
- و…
سخن پایانی
همانطور که گفتیم تمکین به معنا پیروی و انجام وظایف متقابل زن و شوهر نسبت به هم می‌باشد؛ اما در عرف و قانون این مفهوم بیشتر برای خانم‌ها به کار می‌رود. همچنین ما در این مقاله توضیح دادیم که تمکین چیست و چه انواعی دارد، الزام به تمکین به چه معناست و موارد تمکین کدامند.
